سخنرانی جناب آقای دکتر فرجی دانا

گردهمایی ملی خیّرین آموزش عالی کشور خرداد ماه 1394 در مشهد مقدس

سخنرانی جناب آقای دکتر فرجی دانا

مدیر عامل محترم بنیاد حامیان دانشکده فنی تهران

حمد و سپاس خدای بزرگ را بجا می آورم که توفیق داد در چنین روزی در کنار حرم مطهر حضرت علی ابن موسی رضا (ع) در جمعی که به خیر وکار خیر  برای آینده ایران گرد هم آمده اند حضور پیدا کنم و چند لحظه ای را مزاحم دوستان باشم. سخنران چندم در یک جلسه این چنین بودن یک نقطه منفی دارد و آن این است که تمام حرفهای خوب توسط عزیزان پیش از بنده زده شد و البته سوء استفاده ای هم از آن حرفها می شود کرد، حرفهای خوب و بعضی صحبتها را دوباره گویی کرد. من اجازه می خواهم از خبری که چند بار در طی این همایش به آن اشاره شد آغاز کنم واین موضوع بزرگترین کمک صرف شده در آموزش عالی آمریکا که بزرگترین کمک به آموزش عالی دنیاست را از کنارش همینطور عبور نکنیم و در متن این خبر که کمک چهار صد میلیون دلاری آقای "جان پولسون" به دانشگاه هاروارد است چند کلید واژه وجود دارد که برای آینده کار خودمان در عرصه کارهای عام المنفعه بخصوص بنیاد حامیان علم وفن آوری حائز اهمیت است به آنها بپردازیم.

آقای "جان پولسون" وقتی این کمک را که بزرگترین کمکی است که توسط یک فرد و یک جا انجام شده به دانشگاه هاروارد تقدیم می کند، جمله ای دارد و می گوید: «این هدیه ای است برای بهبود وضعیت بشریت، برای بهبود وضعیت انسانها» هدیه به دانشگاه باید بهبود وضع انسانها را بهمراه داشته باشد و فرد انگیزه اش کل انسانها باشد، بعد ادامه می دهد و می گوید: « آموزش شاه کلید کمک به انسانهاست» این یک کلید واژه است که باید هدفی والا و این چنین برای کارخیری که می خواهیم انجام دهیم، در نظر گرفته باشیم. چرا سوژه ی این کار دانشگاهست؟ یک تعبیر خیلی زیبایی از فیلسوف معروف اسپانیایی میگئل اونامونر وجود دارد، ایشان در کتاب خود دانشگاه را : «معبد انسانیت» نام گذاشته، من موقعی این تعبیر را در یکی از صحبت هایم بکار بردم، دوستان گفتند: از کجا آمده؟ آن موقع یادم نبود این مطلب را از کدام کتاب خواندم، چندی پیش که این کتاب را مجددا نگاه می کردم در آنجا دیدم. ایشان در دوران فاشیسم در واروپا و اسپانیا رئیس دانشگاه بوده است. ایشان یکی از بیاد ماندنی ترین صحنه های مواجهه با فاشیسم را رقم می زند. وقتی سخنرانی توسط یکی از کارگزاران آن حزب در دانشگاه انجام می شود، ایشان همانجا بلند می شود و بر ضد آن صحبت حرف می زند و آغاز صحبتش این است که دانشگاه معبد انسانیت است و من بعنوان رئیس دانشگاه کائن بزرگ این معبد هستم، یعنی پاسدار ارزش هایی هستم که دانشگاه براین ارزشها بنا شده است.

این صحبت کسی که به دانشگاه هاروارد کمک کرده است را کنار این صحبت بگذارید ببینید ما با دانشگاه بعنوان معبد انسانیت و  نیک جاییکه باید از هر آلایش و آلودگی به دور باشد، سر وکار داریم و باید داشته باشیم. آن موقع کمک، کمک به انسانیت خواهد بود، می تواند کمک برای بهبود وضعیت انسانییت تلقی شود.

در جایی از صحبتش ایشان می گوید: در این معبد هر گونه آلودگی باید بیرون گذاشته شود. ممکن است شما بواسطه اینکه از خشونت بی حد استفاده می کنید بر ما چیره شوید و پیروزی داشته باشید ولی هیچگاه نمی توانید بر افکار ما و ایمان مردم ما مسلط شوید .

دانشگاهی در این رتبه، ببینید دانشگاه یک معبدی است نباید مورد هجمه واقع شود. دانشگاه معبد انسانیت است، باید از ورود و سقور دانشگاه صیانت شود. مسئولین که وظیفه سازمانی دارند و چه مردمی که برای پشتیبانی به دانشگاه می آیند باید دانشگاه را در این موقعیت ببینند .

 یک کلید واژه دیگری در کمک هاروارد اینست که: آقای جان پولسون می گوید:  «من آنچه در هاروارد آموختم را برای موفقیتی که کسب کرده ام ضروری می بینم و هاروارد را در موفقیت خودم نقطه ی اساسی می بینم. » آموزش دانشگاهی باید از فارغ التحصیل دانشگاه فرد مفیدی برای جامعه بسازد. در صحبت های آقای مهندس سعیدی نکته جالبی بود، باید فردی که از دانشگاه بیرون می آید آنچه که از دانشگاه فراگرفته است را مفید خود وجامعه ببیند تا بعدا به پشت سرش نگاه کند. آقای جان پولسون 400 میلیون دلار کمک  می کند. ارزش صندوق سرمایه گزاری ایشان 19 میلیارد دلار بوده است. ایشان این 19 میلیارد دلار را حاصل آموزش خود در هاروارد می داند. دانشگاه های ما باید یک چنین امکانی را داشته باشند که فارغ التحصیلانی با این مقدار تاثیر گذاری در صحنه اقتصاد و علم و فناوری بپرورد، فارغ التحصیل ما باید احساس کند این دانشگاه برایش مفید بوده است.

من صحنه دانشگاه هاروارد از نظر کیفی را می خواهم برای دوستان با چند عدد و رقم شرح دهم:

ما نسبت کارمند به حوزه علمی را یک بیک می دانیم در حالیکه در هاروارد 13000 کارمند در ساختار اداری  خدمت رسان هاروارد هستند این دانشکده  160 رشته تحصیلی و 41 برنده جایزه نوبل دارد .

دانشکده مدیریت که نام بردند 40 دانشجوی دکترا دارد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران تابحال 400 دانشجو دکتر داشته است.

اگر حقوق هاروارد مکتب حقوقی در دنیا ایجاد می کند و یکی از مکاتب حقوقی است که چقدر از دوستان  در کشورمان از آن مکتب حقوقی حضور دارند، این بواسطه کثرت دانشجو نیست! اتفاقا قلت دانشجو به آن اجازه داده که افراد قلیل با کیفیت از این دانشگاه خارج شوند و حرفی برای گفتن داشته باشند. اگر این دانشجو آمد و آموزش دانشگاه برایش مفید وتاثیر گذار بود، به پشت سرش نگاه می کند و بعد هر چه دارد در طبق اخلاص برای دانشگاه می گذارد. من این را در متن خبر جالب دیدم. رویتر تحلیلش این بود که می گوید: «دانشگاه هاروارد ثمرۀ آموزش های خود به دانشجویانش را که اینک افراد ثروتمند و بزرگی بدل شده اند، می چیند. »

تلقی دیگران از این صحنه اینست دانشگاه کار ارزشمندی کرده است. این معبد انسانی توانسته است ارزش های علم و عالم را پاسداری کند و ثمره اش را ببیند. با کمیت گرایی چنین چیزی حاصل نمی شود. مادر دانشکده فنی دانشگاه تهران مفتخریم که از یک لفظ بین خودمان استفاده کنیم، همه فارغ التحصیلان فنی به خودشان می گویند: "بچه ی فنی" اینها دستاورد های خودشان را از دانشکده فنی می دانند به این خاطر وقتی دست ما برای کمک دراز شد، رد نمی کنند. در طول 6 یا 7 سالی که بعنوان حامیان دانشکده فنی می گذرد، حدود 12 میلیارد تومان کمک کردند. یک ساختمان دانشکده، دانشکده مهندسی و برق و کامپیوتر، یک خوابگاه، آزمایشگاه های زیاد و دانشجویان فنی مستعد زیادی تحت پوشش قرار گرفتتند.

این برای حفظ کیفیت فنی ارزش قائل هستند چون می دانند باکیفیت برایش کار کرده است. پس شعار ما که حفظ کیفقیت فنی است برای او کاملا مقبول است. توسعه های کمی بدون پشتوانه که در 8 سال گذشته دودمان آموزش عالی را به باد داد ه است، نمی تواند چنین چیزی را برای ما ایجاد کند. یک آمار خیلی ساده  27 دانشگاه بالای چهل سال داریم یعنی از 1313 تا 1353 داشتیم که خیلی از آنها دانشگاه تاسیس نشده بودند و بصورت مدرسه عالی بودند و کم کم عنوان دانشگاه گرفتند، پس از آن تا 1384، 38دانشگاه دیگر به آنها می پیوندد. جمع دانشگاه های تاریخ 72 سال کشور ما در آموزش عالی می شود 65 دانشگاه،  تنها در 8 سال  50 دانشگاه به اینها اضافه شده است غیر از موسسات آموزش عالی!

اهمیت حضور این بنیاد برای کیفیت آفرینی باید آشکار شود، ما باید قادر باشیم به مردم نیاز های این مجموعه ها را منتقل کنیم، این مجموعه ها را به حدی از کیفیت برسانیم که شایسته ایران عزیز باشد وگرنه راه توسعه به مشکل عظیم بر خورد می کند. ما یکی از بزرگترین تولید کننده مهندس هستیم، در دنیا مقام سوم را داریم. این آمار دو روز از آن نمی گذرد، این آمار از یونسکو است چین در آمار نیست ولی روسیه با 450000 مهندس در سال رتبه اول و بعد آمریکا با276000 مهندس و ایران با 273000 مهندس در سال رتبه سوم جهان را داراست .

اگر کیفیت بخشی نکنیم آموزش عالی با مشکل برخورد خواهد کرد. یکی از بزرگترین اهداف بنیاد حامیان علم و فناوری که امروز با قدم خیر شما عزیزان شکل گرفت و پا به عرصه فعالیت می گذارد این کیفیت آفرینی است.

با ذکر یک خاطره کوتاه کلام خود را به پایان می رسانم، موقعی که مصوبه طرح ساماندهی دانشگاه تهران در هیأت دولت مطرح شد، زمانیکه بنده مسئولیت داشتم، جناب آقای خاتمی که رئیس جلسه بود وقتی خواستند اعلام رای کنند و وزرابه این طرح رای داده تا مصوب شود، فرمودند: کسانیکه می خواهند برای ایران کاری بکنند دستانشان را بالا برند، نگفتند کسانیکه می خواهند این طرح مصوب شود دستانشان را بالا کنند. من امروز می خواهم کسانی که می خواهند برای ایران کاری کنند به این بنیاد بپیوندند و کاری کنند که در تاریخ بماند.